Các phương pháp điều trị u nang buồng trứng hiệu quả

U nang buồng trứng loại khối u gặp phổ biến ở cơ quan sinh dục nữ và chiếm  tỉ lệ 3,6% các bệnh phụ khoa. Và dĩ nhiên việc điều trị u nang buồng trứng được rất nhiều phụ nữ quan tâm, tìm hiểu.

U nang buồng trứng là những nang hình thành ở buồng trứng; có vỏ bọc ngoài và chứa dịch bên trong. Nhiều người có quan niệm u nang buồng trứng chỉ có ở những người đã quan hệ hay có gia đình. Nhưng thực tế, u nang buồng trứng có thể gặp ở mọi lứa tuổi do những nguyên nhân khác nhau dẫn đến.

1. Phân loại u nang buồng trứng

U nang buồng trứng có hai loại là cơ năng và thực thể

1.1. U nang buồng trứng cơ năng

Nguồn gốc của u nang buồng trứng cơ năng là từ các nang noãn; do sự rối loạn sinh lý trong quá trình phát triển. Dạng u nang này thường tồn tại trong một khoảng thời gian nhất định rồi tự biến mất.

U nang buồng trứng cơ năng đa số là những nang nhỏ chứa dịch, có thể gặp ở bất kỳ lứa tuổi nào hay gặp nhất ở tuổi dậy thì và tiền mãn kinh. Dù gặp ở tuổi nào thì u nang buồng trứng cơ năng đều có những đặc điểm chung như:

• U chỉ hình thành và phát triển trên 1 buồng trứng
• Tự teo hoặc vỡ đi sau một vài vòng kinh nguyệt liên tục, thường không quá 60 ngày
• Kích thước u nang không lớn quá 7cm
• Khối u có cấu tạo gồm 1 lớp dịch nhầy đặc dính, trong và không màu (ngoại trừ trường hợp xuất huyết)

Vì có kích thước nhỏ nên u nang dạng cơ năng khó phát hiện. Nhưng một số trường hợp u có thể  dễ phát hiện khi kích thước 5 – 6 cm trở lên, hay gặp ở tuổi mãn kinh. Sau khi phát hiện khối u cần được theo dõi cẩn thận. Nếu u nang biến biến mất sau vài vòng kinh sẽ không có gì lo ngại; nhưng nếu tồn tại trên 60 ngày với kinh nguyệt bình thường có thể là u thực thể.

Các loại u nang buồng trứng cơ năng gồm:

• Nang noãn
• Nang hoàng thể. Loại u nang này lại có 2 loại là nang hoàng thể tế bào hạt và nang hoàng thể vỏ
• Buồng trứng đa nang

1.2. U nang buồng trứng thực thể

U nang buồng trứng thực thể xuất hiện từ những tổn thương nhu mô bình thường của buồng trứng. Nó tiến triển âm thầm, kéo dài trong nhiều năm và bao gồm các loại:

• U nang nước
• U nang nhầy
• U lạc nội mạc tử cung
• Khối u tế bào sáng
• Khối u Brenner
• U nang bì

2. Chẩn đoán u nang buồng trứng

U nang trên buồng trứng của bạn có thể được phát hiện sau khi khám. Tùy thuộc vào kích thước của nó và cho dù đó là chất đầy, rắn hoặc hỗn hợp, bác sĩ có khả năng sẽ đề nghị các xét nghiệm để xác định khối u thuộc loại nào. Bạn có thể phải làm một hay nhiều các xét nghiệm như:

• Thử thai: xét nghiệm dương tính có thể gợi ý rằng bạn có u nang hoàng thể.
• Siêu âm vùng chậu: qua kết quả siêu âm bác sĩ sẽ phân tích hình ảnh để xác nhận sự hiện diện của u nang, giúp xác định vị trí của nó và xác định xem u có rắn, chứa đầy chất lỏng hoặc hỗn hợp hay không.
• Nội soi: bác sĩ có thể thấy buồng trứng của bạn và loại bỏ u nang buồng trứng. Đây là một thủ thuật phẫu thuật đòi hỏi gây mê.
• Xét nghiệm máu CA 125: nồng độ protein của một loại protein được gọi là kháng nguyên ung thư 125 (CA 125) thường được nâng cao ở phụ nữ bị ung thư buồng trứng. Nếu u nang của bạn là một phần rắn và bạn có nguy cơ cao bị ung thư buồng trứng, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm này.

Mức CA 125 cao cũng có thể xảy ra trong các tình trạng không phải ung thư, chẳng hạn như lạc nội mạc tử cung, u xơ tử cung và bệnh viêm vùng chậu.

3. Điều trị u nang buồng trứng

Điều trị u nang buồng trứng tùy thuộc vào tuổi tác, loại và kích thước u nang và các triệu chứng của người bệnh. Những phương pháp điều trị có thể được bác sĩ chỉ định như:

Thận trọng chờ đợi: 

Trong nhiều trường hợp, bạn có thể phải chờ đợi và được kiểm tra lại xem u nang có biến mất trong vòng vài tháng hay không. Đây thường là biện pháp được áp dụng ở bất kỳ tuổi tác nào, nếu bạn không có triệu chứng và siêu âm thấy có một u nang nhỏ đầy chất lỏng.

Bác sĩ sẽ khuyên bạn tái khám sau 1 khoảng thời gian nào đó để theo dõi xem u nang có thay đổi về kích thước hay không.

Thuốc:

Bác sĩ có thể khuyên bạn nên dùng thuốc ngừa thai nội tiết tố; chẳng hạn như thuốc ngừa thai, để giữ cho u nang buồng trứng hạn chế phát triển. Tuy nhiên, thuốc ngừa thai sẽ không co lại u nang hiện có..

Phẫu thuật điều trị u nang buồng trứng: 

Bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật loại bỏ một u nang lớn; không giống như u nang chức năng hoặc u đang có dấu hiệu phát triển tiếp tục qua hai hoặc ba chu kỳ kinh nguyệt hoặc gây đau.

Một số u nang có thể được loại bỏ mà không cần loại bỏ buồng trứng. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể khuyên bạn cần loại bỏ buồng trứng bị ảnh hưởng và vẫn để nguyên còn lại.

Thông thường sau khi phẫu thuật những khối u nang này sẽ được mang đi sinh thiết để kiểm tra xem là u lành hay ác (ung thư)

Nếu một khối u nang là ung thư; có thể cần phải cắt bỏ tử cung, buồng trứng và ống dẫn trứng. Và  tiến hành hóa trị hoặc xạ trị.

Với một số trường hợp, Bác sĩ cũng có thể đề nghị thực hiện phẫu thuật khi u nang buồng trứng phát triển sau thời kỳ mãn kinh.

Dù là biện pháp điều trị u nang buồng trứng nào thì cũng đòi hỏi yếu tố phát hiện sớm; kịp thời mới mong có được hiệu quả điều trị tốt nhất. Do vậy, nếu có điều kiện bạn nên đi kiểm tra định kỳ ít nhất 2 lần/năm để nếu có bệnh thì sớm phát hiện và điều trị.

BS Nguyễn Nga

Theo Nội khoa Việt Nam